Month: April 2016

http://iabr.nl/

Terwijl ik op zoek ben naar de Felesverkstedet, loop ik tegen een hangbord met de letters  ‘Uteregt ‘ aan. Nederlandse ontwerpers in deze creatieve straat? Meteen een goede reden om eens door de ramen  te gluren en kijken of ik een gesprekje kan los peuteren. Het eerste waar mijn blik op valt  is het silhouet van een Schaublin 102, een Zwitserse draaibank die terecht een klein vermogen kost. Ondanks dat ik onaangekondigd op de stoep sta, is Krystoffer bereid om mij rond te leiden in zijn atelier.

Zijn atelier is volledig uitgerust om verfijnde mechanische werken te kunnen maken, vergelijkbaar met een  instrumentmakerij.  Zijn werk laat zich dan ook het beste als Kinetische kunst beschrijven.  Alle machines zijn conventioneel, maar behoren tot de absolute top. Er staat dan ook voor een vermogen aan apparatuur.

We spreken over de meerwaarde van zelf produceren en in veel gevallen de noodzaak  daarvan. Uitbesteden is vaak te duur of simpelweg niet mogelijk omdat er tijdens het maken nog te veel beslissen valt. Stagiares die de mate van precisie hebben die nodig is zijn schaars en bovendien niet goedkoop in Noorwegen. Op het moment is Krystoffer 3 van zijn rookmachines aan het maken voor een gallerie waarvoor hij vaker heeft gewerkt. Een harde deadline en nog een berg te verrichten werk. Hij laat lichtjes doorschemeren dat hij zich een slaaf van zijn eigen werk vind. Of misschien wel van het productieproces. De rookmachine is uit 2007 en alleen het maken van dit uitontwikkelde ontwerp kost maanden. Uitbesteden is ook hier geen optie.

Krystoffer werkt voornamelijk alleen.  Zijn atelier biedt veel mogelijkheden voor ontwerpers uit andere disciplines,  maar is op het moment volledig ingericht op zijn eigen projecten.  Ondanks dat  felesverkstedet enkele tientallen meters verderop in de straat zit, is er geen samenwerking tussen deze twee maakplekken.         

http://www.kristoffermyskja.com/

Felleswerkstedet (gezamelijke werkplaats) ,Oslo

Jens Dyvik is een van de oprichters van de Felleswerkstedet. Een collectief van makers uit verschillende disciplines, met een uitgebreide digitale werkplaats. Meerdere cnc machines , 3d printers met een sterke focus op open source. Het grote verschil met de vorige keer dat ik de werkplaats bezocht is de uitbreiding van de conventionele bewerkingen. Interessant om te  zien dat mijn werkplaats meer uit conventionele bewerkingen bestaat en waar nodig cnc wordt ingezet, Fellesverkstedet ontwikkelt zich precies andersom. Waar voorheen het totaal meer uit verschillende eilanden bestond, is er nu een sterkere verbinding tussen deze manieren van maken/ontwerpen.

Enkel de grafische afdeling, lithografie, zeefdrukken etc, is een tak die meer op zichzelf staat. Of dit aan het vloerplan ligt weet Jens geen antwoord op te geven.

Het verdienmodel achter de verkstedet is vrij inzichtelijk. Wil je een product verder uitwerken en heb je het collectief daarbij nodig dan kan dit tegen een gereduceerd tarief dat vrijwel tegen kostprijs aanzit. Op deze manier stimuleer je prototyping en ontwerp. Zodra het ontwerp uitgedacht is en het commerciële traject ingaat dan geld er een commercieel tarief. De werkplaats biedt de mogelijkheid om het in eigen beheer te kunnen produceren.  Een andere optie is dat experts gekoppeld aan de werkplaats de productie aanbieden, ook weer met de faciliteiten van de werkplaats.

Voor zover ik kan inschatten werkt het bovenstaande model. Ter illustratie, bij de entree van het  vervallen pand staat een maquette. Het nieuwe pand. Aangeschaft vanuit het collectief, koop wel te verstaan. Ondanks dat ik de werkplaats op een rustige dag bezoek is er vrij veel activiteit. Een man is met zijn zoon bezig een onderdeel voor zijn boot opnieuw te maken. De cnc machines draaien sowieso continu vertelt Jens. Beide shopbots zijn de komende 4 weken volledig ingepland.

Tijdens het praten wisselen we af tussen Engels en Nederlands, grotere ideeën en juist hele gedetailleerde vraagstukken met betrekking tot cnc en conventionele bewerkingen, verdienmodellen etc.

Ik merk aan Jens ook dat hij de afstand tussen machines en gebruiker wilt verkleinen. Een praktisch voorbeeld daarvan is de fysieke afstand tussen de shopbots en de maker. De maker zit aan de machine zelf, doorgaans niet iets waarmee wordt  geadverteerd.  Een ander tool die hij ontwikkelt heeft is de mogelijkheid tot projectie op het werkoppervlak van de machine. Door het ontwerp te projecteren op het eindmateriaal kan de ontwerper nog keuzes maken die vanuit de software (tekening) moeilijker te maken zijn.  

http://www.fellesverkstedet.no/